Εξωμήτριος κύηση

Ως εξωμήτριος ή έκτοπη κύηση χαρακτηρίζεται κάθε εγκυμοσύνη κατά την οποία η εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου πραγματοποιείται σε οποιαδήποτε θέση εκτός από την  ενδομητρική κοιλότητα.

Οφείλει  να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί έγκαιρα καθώς αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου λόγω εγκυμοσύνης στο 1ο τρίμηνο της κύησης. Αν και η γενικότερη επίπτωσή της είναι ιδιαίτερα χαμηλή, εντούτοις διάφοροι παράγοντες όπως η ευρεία διάδοση των τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, η αύξηση της επίπτωσης των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, η αποτυχία των μεθόδων αντισύλληψης, οι χειρουργικές επεμβάσεις επί των σαλπίγγων αλλά και η παράλληλη βελτίωση των μέσων διάγνωσης έχουν  οδηγήσει στην αύξηση της συνολικής επίπτωσης των έκτοπων κυήσεων.

Θέσεις εμφύτευσης του γονιμοποιημένου ωαρίου

Η συχνότερη θέση εμφύτευσης (>98%) αφορά τη σάλπιγγα (σαλπιγγική κύηση). Στις σαλπιγγικές κυήσεις, το 93% αυτών επισυμβαίνει στη λήκυθο, το 4% στον ισθμό της σάλπιγγας και το 2,5%  στο ενδιάμεσο τμήμα της ή στο κέρας της μήτρας. Σπανιότερες θέσεις αφορούν την ωοθήκη (0,5%), τον τράχηλο (0,1%) και την περιτοναϊκή κοιλότητα. Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις (1:30.000 κυήσεις) είναι δυνατόν η έκτοπη κύηση να συνυπάρχει με ενδομήτρια κύηση.

Αντιμετώπιση

Η θεραπεία της εξωμητρίου κυήσεως μπορεί να είναι φαρμακευτική ή χειρουργική αναλόγως του μεγέθους της, την ύπαρξη ή μη καρδιακής εμβρυικής λειτουργίας, των επιπέδων της β χοριακής γοναδοτροπίνης και της αιμοδυναμικής κατάστασης της ασθενούς.

  • Συντηρητική φαρμακευτική θεραπεία

Γίνεται κυρίως με τη χορήγηση μεθοτρεξάτης, η οποία αναστέλλει τη σύνθεση του  DNA και τους μηχανισμούς πολλαπλασιασμού και επιδιόρθωσης του κυττάρου.  Απαραίτητες προϋποθέσεις είναι η ασθενής να είναι αιμοδυναμικά σταθερή, οι τιμές της β-hCG να είναι μικρότερες από 7.000 mIU/ml και το  υπερηχογραφικό μέγεθος της εξωμητρίου να είναι  μικρότερο από 3,5 εκατοστά επί παρουσίας θετικής εμβρυικής καρδιακής λειτουργίας ή μικρότερο από 4 εκατοστά επί απουσίας καρδιακής λειτουργίας.

Περιλαμβάνει την  ενδομυϊκή ή από του στόματος χορήγηση μεθοτρεξάτης εναλλακτικά με φολλικό οξύ και στη συνέχεια τη παρακολούθηση της  πτώσης των επιπέδων της β-hCG. Με βάση τα συνηθέστερα πρωτόκολλα, ο μέσος απαιτούμενος χρόνος για την υποστροφή της εξωμητρίου ανέρχεται σε 35 ημέρες.

  • Χειρουργική αντιμετώπιση

Αποτελεί την συχνότερη μέθοδο αντιμετώπισης έκτοπων κυήσεων και περιλαμβάνει  τεχνικές όπως:

  • Σαλπιγγεκτομή
    Αποτελεί την μέθοδο εκλογής για την αντιμετώπιση της σαλπιγγικής κύησης σε γυναίκες που δεν επιθυμούν διατήρηση της γονιμότητας ή  σε περιπτώσεις που η σάλπιγγα παρουσιάζει σημαντική βλάβη.
  • Μερική σαπιγγεκτομή
    Αν και η διενέργειά της παραμένει αμφίβολη ως προς την αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση της εξωμητρίου κύησης, εντούτοις μπορεί να διενεργηθεί στις περιπτώσεις όπου επιθυμείται διατήρηση της γονιμότητας και προϋποθέτει την μελλοντική τελικο-τελική αναστόμωση της σάλπιγγας.
  • Σαλπιγγοτομία και σαλπιγγοστομία
    Η τεχνική περιλαμβάνει τη διενέργεια τομής στο αντιμεσεντερικό χείλος της σάλπιγγας, την  αφαίρεση του κυήματος και είτε την άμεση συρραφή της σάλπιγγας (σαλπιγγοτομία) είτε την επούλωσή της σε δεύτερο σκοπό (σαλπιγγοστομία).
  • Ωοθηκεκτομή και σφηνοειδής εκτομή ωοθήκης
    Η σφηνοειδής εκτομή της ωοθήκης μπορεί να εκτελεστεί στις περιπτώσεις αρχόμενης εξωμητρίου κύησης ωοθηκικής εμφύτευσης, ενώ η ωοθηκεκτομή αποτελεί αναγκαστική επιλογή στις περιπτώσεις προχωρημένης εξωμητρίου ωοθηκικής κύησης.

Οι ανωτέρω τεχνικές μπορούν να πραγματοποιηθούν είτε με την διενέργεια λαπαροτομίας (ανοιχτό χειρουργείο) είτε λαπαροσκοπικά.

Οι προσπάθειες για την επίτευξη επόμενης εγκυμοσύνης θα πρέπει ιδανικά να ξεκινήσουν  μετά από 3-6 εμμηνορυσιακούς κύκλους.