HPV

HPV DNA test και mRNA test. Γιατί και πότε γίνονται ?

By 10 Ιανουαρίου 2018 No Comments
terzakis-obgyn.gr

   Το κλασσικό Τεστ Παπανικολάου έχει αποτελέσει την έως  σήμερα αποτελεσματικότερη ασπίδα σωτηρίας των γυναικών από τη μάστιγα του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Μετά από 60 χρόνια από την εφαρμογή του Τεστ Παπ ως μέθοδο πληθυσμιακού ελέγχου για το καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, ήρθε η αναμενόμενη σύγχρονη μετεξέλιξη του, η Κυτταρολογία Υγρής Φάσης (LBC) – Thin Prep Pap Test, το οποίο  συμβάλλει ακόμα περισσότερο στον έλεγχο αυτής της νόσου, αυξάνοντας δραστικά την ευαισθησία και την ειδικότητα της μεθόδου και  περιορίζοντας  τα ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα σε ποσοστό μικρότερο του 10%.

   Η τεκμηρίωση του ρόλου των ογκογόνων τύπων του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV),  από τον H. zur Hausen στη γένεση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας άνοιξε νέους ορίζοντες στην πρόληψή του.

   Η ανακάλυψη του ρόλου που διαδραματίζει ο ιός HPV μαζί με την ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας οδήγησαν στη χρήση διαφόρων μεθόδων ανίχνευσης του γενετικού υλικού του ιού HPV και την εφαρμογή καινοτόμων τεχνικών μοριακής βιολογίας, οι οποίες χρησιμοποιούνται τόσο στη διάγνωση όσο και την παρακολούθηση των γυναικών. Οι τεχνικές αυτές περιλαμβάνουν

  1. το HPV DNA Test
  2. και το πλέον πρόσφατο HPV mRNA Test

   Το HPV DNA test είναι μια εξειδικευμένη μέθοδος μοριακής βιολογίας η οποία στοχεύει στην ανίχνευση του DNA του ιού HPV σε κυτταρικά επιχρίσματα από το επιθήλιο του τραχήλου της μήτρας (ή και άλλων οργάνων).

   Η μοριακή εξέταση του δείγματος (που έχει συνήθως ληφθεί μέσω Thin Prep Pap Test) δίνει τη δυνατότητα της ανίχνευσης του DNA του ιού, του προσδιορισμού του τύπου του καθώς και της ανεύρεσής του στις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει βλάβη. Είναι επιβεβαιωμένο ότι ο ιός HPV αποτελεί αναγκαίο (αλλά όχι ικανό) παράγοντα για την ανάπτυξη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί η HPV λοίμωξη με ογκογόνους τύπους του ιού να είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την διαδικασία καρκινογένεσης, αλλά σαφώς κάθε λοίμωξη δεν θα οδηγήσει σε καρκινογένεση. Επιπρόσθετα, δεν είναι όλοι οι τύποι του ιού καρκινογόνοι. Αποδεικνύεται, λοιπόν, η μεγάλη προγνωστική αξία της μεθόδου για την ανεύρεση του ιού και για το σχεδιασμό του πλάνου παρακολούθησης ή/και αντιμετώπισης των βλαβών.

   Η ευαισθησία του τεστ Παπανικολάου είναι διεθνώς περί το 53-75%, ενώ του HPV DNA test είναι 93-96% για την ανίχνευση, στον γενικό πληθυσμό, γυναικών με υψηλόβαθμη αλλοίωση ή διηθητικό καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Το HPV DNA test ανιχνεύει πολύ νωρίτερα  περισσότερες περιπτώσεις υψηλόβαθμων προκαρκινικών βλαβών ή καρκίνου σε σύγκριση με το τεστ Παπανικολάου, το οποίο πιθανόν θα ανιχνεύσει και αυτό στο τέλος τις ίδιες περιπτώσεις αλλά με μεγάλη χρονική καθυστέρηση. Ως εκ τούτου, η εφαρμογή ενός συστήματος πληθυσμιακού ελέγχου βασισμένου στο HPV DNA test, αντί για το Pap test, θα ήταν δυνατό να σώσει αρκετές ζωές γυναικών.

   Ο έλεγχος με HPV-DNA τεστ για την ανίχνευση των ογκογόνων HPV στις γυναίκες συνιστάται κυρίως σε δύο περιπτώσεις :

  1. Ως συμπληρωματική εξέταση του τεστ Παπανικολάου, στις περιπτώσεις που τα αποτελέσματά του είναι αμφίβολα. Επί θετικών αποτελεσμάτων του HPV DNA test για λοίμωξη από ογκογόνους τύπους HPV, οι γυναίκες θα πρέπει να υποβληθούν σε  περαιτέρω έλεγχο με κολποσκόπηση.
  2. Για έλεγχο ρουτίνας σε γυναίκες μεγαλύτερες των 30 ετών, μόνο του ή σε συνδυασμό με το τεστ Παπανικολάου.

   Συνοπτικά, το HPV DNA τεστ μπορεί να μας βοηθήσει να συμπεράνουμε ποιες γυναίκες χρειάζονται επιπλέον εξετάσεις, με σκοπό να εντοπιστούν προκαρκινικές αλλοιώσεις. Κάθε  μέθοδος όμως εμφανίζει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Ένα από τα μειονεκτήματα της μεθόδου αφορά τις νέες γυναίκες κάτω των 30 ετών, όπου η επίπτωση της HPV λοίμωξης είναι αυξημένη αλλά και οι πιθανότητες υποστροφής της λοίμωξης ή της βλάβης είναι επίσης αυξημένες. Σε αυτές τις περιπτώσεις,  η ευρεία διενέργεια του HPV DNA test θα οδηγούσε σε καταστάσεις υπερδιάγνωσης και υπερθεραπείας. Για να ξεπεραστεί λοιπόν το πρόβλημα της χαμηλής ειδικότητας του HPV DNA test σε γυναίκες κάτω των 30 και άρα το υψηλότερο ποσοστό ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων με τις επακόλουθες συνέπειες της υπερδιάγνωσης, συνιστάται η εφαρμογή του HPV DNA test συνήθως μετά την ηλικία των 30 ετών. Αντιθέτως, μεταξύ των πλεονεκτημάτων συγκαταλέγεται η μεγαλύτερη προστασία και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε σύγκριση με ένα αρνητικό τεστ Παπανικολάου. Ως εκ τούτου, η προτεινόμενη επανεξέταση μετά από αρνητικό HPV DNA test είναι τα 5 έτη.

   Το κύριο, όμως, χαρακτηριστικό σημείο του HPV DNA test είναι ότι η ανίχνευση του DNA των ογκογόνων τύπων του HPV υποδηλώνει απλά την παρουσία του ιού και όχι υποχρεωτικά την ενεργοποίησή του. Και αυτό, γιατί ο ιός θα πρέπει να ενεργοποιηθεί και όχι απλά να υπάρχει προκειμένου να προκαλέσει καρκινογένεση. Η ενεργοποίηση του ιού αφορά την ενσωμάτωση του DNA του ιού στο DNA του κυττάρου, διαδικασία η οποία θα οδηγήσει στη  περαιτέρω παραγωγή των ειδικών πρωτεϊνών του ιού, Ε6 & Ε7.

   Η ενεργοποίηση του ιού είναι πλέον αναγνωρίσιμη μέσω μιας νέας εξέτασης μοριακής βιολογίας, του mRNA HPV Test, η οποία κρίνεται πλέον απαραίτητη για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των γυναικών με παθολογία του τραχήλου της μήτρας.

   Έτσι, ενώ η μέθοδος HPV DNA Test ανιχνεύει συνήθως την L1 περιοχή του DNA των ογκογόνων τύπων του ιού,  η πρόσφατη μέθοδος  mRNA HPV Test  στοχεύει στην ανίχνευση του mRNA των Ε6/Ε7 πρωτεϊνών του ιού HPV. Η ανίχνευση του DNA των ογκογόνων τύπων του ιού υποδηλώνει την παρουσία του ιού και όχι κατά ανάγκη την ύπαρξη ιών υψηλού κινδύνου σε ενεργό φάση. Επιπρόσθετα,  το ποσοστό έκφρασης της L1 περιοχής του HPV DNA μειώνεται όσο αυξάνει η βαρύτητα της βλάβης, ενώ μπορεί και να μηδενιστεί σε περιπτώσεις καρκίνου.

   Η ανεύρεση του mRNA των Ε6/Ε7 πρωτεϊνών του ιού HPV δηλώνει την ενεργό HPV λοίμωξη από ιούς υψηλού κινδύνου (16,18,45) υποδηλώνοντας τη πιθανή εξέλιξη σε καρκινογένεση.

   Το mRNA HPV Test, μόνο του ή σε συνδυασμό με τη κυτταρολογία υγρής φάσης, αποτελεί τη πλέον αποτελεσματική μέθοδο πρόληψης και διάγνωσης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Στην Ελλάδα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2016, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Σεμιναρίου της Ελληνικής Εταιρείας Κολποσκόπησης και Παθολογίας Τραχήλου HSCCP.

Παναγιώτης Τερζάκης

Author Παναγιώτης Τερζάκης

More posts by Παναγιώτης Τερζάκης
error: