Βλαστοκύτταρα

Τα βλαστοκύτταρα αποτελούν αρχέγονα αδιαφοροποίητα κύτταρα τα οποία συναντώνται από την 5η ημέρα μετά την γονιμοποίηση του ωαρίου στο στάδιο της βλαστοκύστης. Πρόκειται για ολοδύναμα κύτταρα τα οποία μπορούν να διαφοροποιηθούν προς οποιονδήποτε κυτταρικό ιστό που υπάρχει στο σώμα και εμφανίζουν τη δυνατότητα της αναγέννησης. Από τα 100 περίπου βλαστοκύτταρα της βλαστοκύστης, τα 30-34 θα σχηματίσουν το έμβρυο, ενώ τα υπόλοιπα θα σχηματίσουν τον πλακούντα και τον ομφάλιο λώρο.

Η λήψη βλαστοκυττάρων μπορεί  να γίνει κατά τον τοκετό συλλέγοντας το αίμα και τους ιστούς από τον ομφάλιο λώρο, απομονώνοντας έτσι 2 βασικές κατηγορίες βλαστοκυττάρων :

  • Τα αιµοποιητικά βλαστικά κύτταρα του οµφαλοπλακουντιακού αίµατος, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν  ως μόσχευμα  εναλλακτικά του μυελού   των οστών για την ανασύσταση του αιµοποιητικού και ανοσοποιητικού συστήματος.
  • Τα µεσεγχυµατικά βλαστικά κύτταρα του οµφαλοπλακουντιακού περιαγγειακού ιστού και της ζελατινώδους ουσίας του Wharton, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν  για την αναγέννηση, αποκατάσταση ή επανόρθωση κατεστραμμένων ιστών και οργάνων.

Διαδικασία λήψης

Η λήψη του ομφαλοπλακουντιακού αίματος και του τμήματος του ομφάλιου λώρου γίνεται αμέσως μετά τον τοκετό και την αποκοπή του ομφάλιου λώρου από το νεογνό.. Η λήψη πραγματοποιείται από τον μαιευτήρα με τον ίδιο τρόπο τόσο στον φυσιολογικό τοκετό όσο και στη καισαρική τομή και δεν επιβαρύνει καθόλου τη διαδικασία του τοκετού. Μετά την ολοκλήρωση της λήψης, ο ασκός, τα φιαλίδια και όλα τα συμπληρωμένα έντυπα τοποθετούνται σε ειδική συσκευασία συλλογής και αποστέλλονται στην εκάστοτε τράπεζα φύλαξης.

Τράπεζες Φύλαξης

Διακρίνονται οι ιδιωτικές τράπεζες φύλαξης και η δημόσια ΙΙΒΕΑΑ (Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών). Στις  ιδιωτικές,  η φύλαξη είναι αποκλειστικά για  οικογενειακή – ατομική χρήση με συγκεκριμένο χρηματικό κόστος. Στη δημόσια τράπεζα, το ομφαλοπλακουντιακό αίμα δωρίζεται για δημόσια χρήση χωρίς κόστος, ενώ ο ομφάλιος λώρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για οικογενειακή  – ατομική χρήση με κάποιο χρηματικό κόστος.

Ποιους αφορά η φύλαξη των βλαστοκυττάρων

  • Περιπτώσεις ζευγαριών με γνωστό ιστορικό κληρονομικής προδιάθεσης για κάποια σοβαρή ασθένεια (λευχαιμία, καρκίνος, αναιμία κ.α.).

Τα βλαστοκύτταρα καθώς έχουν υψηλή ιστοσυμβατότητα με τους συγγενείς πρώτου βαθμού μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα για τη θεραπεία ενός μέλους της οικογένειας. Επιπλέον μπορούν να χρησιμοποιηθούν μελλοντικά στο ίδιο το παιδί σε περίπτωση εμφάνισης της κληρονομικής ασθένειας.

  • Ανεξαρτήτου της ύπαρξης ή όχι κληρονομικής προδιάθεσης για κάποια σοβαρή ασθένεια.

Η φύλαξη των βλαστοκυττάρων ενδείκνυται θεωρητικά για κάθε παιδί που γεννιέται καθώς η εμφάνιση κάποιας σοβαρής ασθένειας εξαρτάται τόσο από κληρονομικούς όσο και από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Επιπλέον, ποικίλες  πειραματικές θεραπευτικές  εφαρμογές αλλά και οι εφαρμογές της αναγεννητικής Ιατρικής  εξελίσσονται συνεχώς δίνοντας ήδη ελπιδοφόρα αποτελέσματα για την αντιμετώπιση πλειάδας νοσημάτων.

Τρέχουσες θεραπευτικές εφαρμογές βλαστοκυττάρων οµφαλο-πλακουντιακού αίµατος

  • Λευχαιµίες, λεµφώµατα και άλλες κακοήθειες του αιµοποιητικού συστήματος
  • Ανοσοανεπάρκειες
  • Αιμοσφαιρινοπάθειες
  • Μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα

Τρέχουσες θεραπευτικές εφαρμογές µεσεγχυµατικών βλαστοκυττάρων

  • Αναγεννητική Ιατρική
    Αποκατάσταση κατεστραμμένων ιστών και οργάνων (εγκαύματα, κατάγματα οστών, τραυματισμοί συνδέσμων, χόνδρων και νευρικών ιστών)
  • Αντιμετώπιση κακοηθειών συμπαγών ιστών
  • Αντιμετώπιση της απόρριψης  μοσχευμάτων

Πειραματικές θεραπευτικές εφαρμογές

  • Εγκεφαλικά επεισόδια – αποκατάσταση βλαβών εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού
  • Νόσος Alzheimer – Parkinson – Huntington
  • Ρευματοειδής αρθρίτιδα
  • Τραύματα σπονδυλικής στήλης
  • Σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι και τύπου ΙΙ
  • Καρδιακή ανεπάρκεια και έμφραγμα του μυοκαρδίου