Η αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη και τα επακόλουθα προβλήματα του μεταβολισμού αποτελούν κοινό γνώρισμα στις γυναίκες με PCOS. Η παραγωγή της ινσουλίνης εμφανίζεται αυξημένη προκειμένου να διατηρηθούν τα επίπεδα της γλυκόζης σε φυσιολογικά επίπεδα. Ο βαθμός της αντίστασης είναι διαφορετικός στους διάφορους ιστούς, με τις ωοθήκες να εμφανίζουν τη μικρότερη αντίσταση.
|
Διαγνωστικά κριτήρια του Rotterdam-2003 |
|
| 1 | Παρουσία διαταραχής κύκλου (αραιομηνόρροια ή αμηνόρροια) |
| 2 | Κλινικά ή εργαστηριακά ευρήματα υπερανδρογοναιμίας |
| 3 | Υπερηχογραφικά ευρήματα πολυκυστικών ωοθηκών με τα ακόλουθα κριτήρια
· Παρουσία ≥ 12 ωοθυλακίων σε μία από τις ωοθήκες και · Αύξηση του όγκου της ωοθήκης > 10 ml · Η ηχογένεια και η πάχυνση του στρώματος δεν πρέπει να λαμβάνονται ως διαγνωστικό κριτήριο
|
Η μετφορμίνη είναι ένα διγουανίδιο με αντι-υπεργλυκοσιμικές ιδιότητες, το οποίο μειώνει τη βασική και τη μεταγευματική γλυκόζη του πλάσματος, αυξάνει την πρόσληψη της γλυκόζης στους σκελετικούς μύες, ενώ επιπλέον μπορεί να συμβάλει και στη μείωση του σωματικού βάρους. Έχει μελετηθεί είτε μόνη είτε σε συνδυασμό με άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα στην αποκατάσταση της ωοθυλακιορρηξίας και την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας.
Μια νέα ερευνητική μελέτη από την American Society for Reproductive Medicine αναθεωρεί τις ενδείξεις για τη χρήση της μετφορμίνης στη πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας
Όλες οι πρόσφατες έρευνες που έχουν αξιολογήσει τη χρήση της μετφορμίνης στο σύνδρομο είναι ετερογενείς καθώς έχουν χρησιμοποιηθεί διαφορετικά διαγνωστικά κριτήρια, διαφορετικά σωματικά βάρη γυναικών, διαφορετικά τεστ ευαισθησίας στην ινσουλίνη, ενώ σε άλλες δεν έχει εκτιμηθεί η αντίσταση στην ινσουλίνη. Αυτή η ετερογένεια περιορίζει τη βαρύτητα των αποτελεσμάτων.
Έχουν αναφερθεί τα ακόλουθα ευρήματα :
- Μετφορμίνη σε σχέση με placebo.
Ο μέσος όρος ωοθυλακιορρηξίας και τα ποσοστά κλινικά επιβεβαιωμένης εγκυμοσύνης εμφάνισαν σημαντική βελτίωση μετά τη χρήση μετφορμίνης.
- Μετφορμίνη σε σχέση με κιτρική κλομιφαίνη.
Η μετφορμίνη αποδεικνύεται λιγότερο αποτελεσματική σε σχέση με τη κιτρική κλομιφαίνη στη πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας. Μια μετα-ανάλυση 14 κλινικών δοκιμών έδειξε χαμηλότερα ποσοστά κλινικά επιβεβαιωμένων κύησεων όταν χρησιμοποιήθηκε μετφορμίνη αντί κιτρικής κλομιφαίνης.
- Μεφορμίνη με κιτρική κλομιφαίνη σε σχέση με μεφορμίνη.
Ο συνδυασμός τους οδήγησε σε υψηλότερα ποσοστά ωοθυλακιορρηξίας, κλινικά επιβεβαιωμένων κυήσεων και τοκετών ζώντων εμβρύων.
- Μετφορμίνη και κιτρική κλομιφαίνη σε σχέση με κιτρική κλομιφαίνη σε γυναίκες με αντίσταση στη κιτρική κλομιφαίνη.
Ο συνδυασμός τους οδήγησε σε υψηλότερα ποσοστά ωοθυλακιορρηξίας και κλινικά επιβεβαιωμένων κυήσεων.
- Μετφορμίνη και κιτρική κλομιφαίνη σε σχέση με λαπαροσκοπική διάτρηση (drilling) ωοθηκών σε γυναίκες με αντίσταση στη κιτρική κλομιφαίνη.
Χωρίς ουσιώδη διαφορά στα ποσοστά ωοθυλακιορρηξίας και κλινικά επιβεβαιωμένων κυήσεων.
- Μετφορμίνη και κιτρική κλομιφαίνη σε σχέση με γοναδοτροπίνες σε γυναίκες με αντίσταση στη κιτρική κλομιφαίνη.
Τα αποτελέσματα στα ποσοστά βελτίωσης της ωοθυλακιορρηξίας και των κλινικά επιβεβαιωμένων κυήσεων είναι αντικρουώμενα.
- Η μετφορμίνη ανήκει στη κατηγορία Β επικινδυνότητας των φαρμάκων και ως τέτοιο μπορεί να χορηγηθεί στην εγκυμοσύνη. Τα στοιχεία για την πρόκληση αποβολών είναι ανεπαρκή για την αποκομιδή συμπερασμάτων.
Οι οδηγίες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι προς το παρόν τα στοιχεία είναι ανεπαρκή για τη βελτίωση των ποσοστών των τοκετών ζώντων εμβρύων σε γυναίκες με PCOS, παρόλη την ύπαρξη στοιχείων σαφούς βελτίωσης των ποσοστών ωοθυλακιορρηξίας και κλινικά επιβεβαιωμένων κυήσεων.
Συμπερασματικά
Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS) χαρακτηρίζεται από διαταραχές στην ωορρηξία και υπογονιμότητα. Η αποκατάσταση της ωορρηξίας θα μπορούσε να βελτιώσει την γονιμότητα γυναικών με βατές σάλπιγγες και των οποίων οι σύντροφοι εμφανίζουν φυσιολογικές παραμέτρους στο σπερμοδιάγραμμα. Επιπρόσθετα, πάνω από το 50% των γυναικών με PCOS είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η σωστή διατροφή και η σωματική άσκηση, μέσω της μείωσης του σωματικού βάρους, θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην αποκατάσταση της ωοθηκικής λειτουργίας. Οι γυναίκες που εξακολουθούν και εμφανίζουν μειωμένα ποσοστά ωορρηξίας θα χρειαστούν ενδεχομένως επιπλέον φαρμακευτική θεραπεία.
Ο στόχος της θεραπείας, σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι η αποκατάσταση της ωρίμανσης ενός μόνο ωοθυλακίου, όπως συμβαίνει σε ένα φυσιολογικό κύκλο. Μικρές δόσεις φαρμάκου μπορεί να μην οδηγήσουν σε ωορρηξία, ενώ μεγάλες δόσεις μπορεί να οδηγήσουν στην πολλαπλή ανάπτυξη ωοθυλακίων ή στην υπερδιέγερση των ωοθηκών. Η δόση του θεραπευτικού παράγοντα θα πρέπει να αυξάνεται σταδιακά έως ότου επιτευχθεί το θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Σύμφωνα με τις νέες οδηγίες, η αποκλειστική χρήση μετφορμίνης στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας που σχετίζεται με το σύνδρομο εμφανίζει ελάχιστα πλεονεκτήματα και για αυτό δεν προτείνεται ως φαρμακευτικός παράγοντας πρώτης γραμμής. Η χορήγηση της μετφορμίνης θα μπορούσε να αποβεί χρήσιμη στα πλαίσια συνδυαστικής θεραπείας σε γυναίκες με φτωχή απάντηση στη κιτρική κλομιφαίνη και ανωοθυλακιορρηξία. Επιπρόσθετα, απεδείχθη ότι η μετφορμίνη ελαττώνει το σχετικό κίνδυνο υπερδιέγερσης των ωοθηκών κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
(Πηγή : Pubmed 11.2017)
